اگزاست فن چیست؟

اگزاست فن (Exhaust Fan) یا هواکش صنعتی، دستگاهی است که وظیفه‌ی آن بهبود کیفیت هوا است. آنها هوای آلوده، گرم، مرطوب یا بخارات شیمیایی را از یک فضا خارج کرده و هوای تازه جایگزین آن می‌کنند. این دستگاه یکی از اجزای مهم در سیستم تهویه مطبوع و کنترل کیفیت هوا به شمار می‌رود. اگزاست فن‌ها با ایجاد اختلاف فشار بین فضای داخلی و بیرونی، جریان هوای آلوده را به سمت بیرون هدایت می‌کنند. این فن‌ها با استفاده از پروانه‌های محوری یا سانتریفیوژ، هوا را به حرکت درمی‌آورند. سپس هوای درون را از طریق کانال‌ها یا خروجی‌ها، به بیرون می‌فرستند.

اگزاست فن‌ها در چه مکان‌هایی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند؟

در حمام و سرویس بهداشتی میزان بالای رطوبت وجود دارد. این امر باعث ایجاد بخار، نم و شرایط مساعد برای رشد قارچ، کپک و باکتری‌ها می‌شود. وجود رطوبت بالا علاوه ‌بر آسیب به دیوارها، سقف و رنگ، می‌تواند موجب بوی نامطبوع و کاهش کیفیت هوای داخل شود. استفاده از اگزاست فن در این محیط‌ها کمک می‌کند تا بخار و هوای مرطوب به ‌سرعت تخلیه شده و جریان هوای تازه برقرار شود. این کار باعث افزایش بهداشت، کاهش پوسیدگی مصالح و طول عمر سازه می‌گردد. اگزاست فن‌های سقفی با صدای کم و راندمان بالا، گزینه‌ای مناسب برای این فضاها هستند.

کاربرد اگزاست فن در آشپزخانه صنعتی

آشپزخانه‌های صنعتی محل تجمع بخار، دود، چربی‌های معلق در هوا و بوی غذا هستند. در صورت عدم تهویه مناسب، محیط کار را ناسالم کرده و حتی خطر آتش ‌سوزی را افزایش می‌دهد. اگزاست فن در این محیط نقش کلیدی دارد. آنها با تخلیه سریع هوای گرم، چرب و آلوده باعث کاهش دما و افزایش کیفیت هوای داخلی می‌شوند. اگزاست فن معمولاً به هود صنعتی متصل می‌شود.

هود صنعتی وظیفه جمع‌ آوری بخارات و دودهای تولید شده از پخت ‌و پز را بر عهده دارد. ترکیب این دو سیستم یک راهکار عالی برای کنترل آلاینده‌ها و ارتقای سطح بهداشت و ایمنی در آشپزخانه‌های صنعتی به شمار می‌آید. اگزاست فن‌ها معمولاً از نوع سانتریفیوژ یا توربینی با قدرت بالا انتخاب می‌شوند تا پاسخ ‌گوی حجم زیاد آلاینده‌ها باشند. استفاده صحیح از این فن‌ها در کنار هود صنعتی، از آسیب به تجهیزات و تجمع چربی در فضای آشپزخانه نیز جلوگیری می‌کند.

کاربرد اگزاست فن در پارکینگ‌های طبقاتی

در پارکینگ‌های بسته یا طبقاتی، خودروها گازهایی مانند مونوکسید کربن، دی‌اکسید کربن و ذرات معلق تولید می‌کنند. در صورت تجمع این گازها برای انسان خطرناک است. سیستم تهویه با استفاده از اگزاست فن در این مکان‌ها، هوای آلوده را خارج کرده و اکسیژن تازه را جایگزین می‌کند. این سیستم معمولاً شامل فن‌های محوری یا سانتریفیوژ پرقدرت به همراه ویژگیهای منحصر به فرد است.

مزایای استفاده از اگزاست فن در تهویه هوا چیست؟

استفاده از اگزاست فن در سیستم تهویه هوا یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود کیفیت هوای داخلی در محیط‌های مختلف است. این فن‌ها با تخلیه سریع دود، بخار، بوی نامطبوع و ذرات معلق، موجب می‌شوند که هوای تازه‌تری وارد محیط شود. در محیط‌های بسته مانند آشپزخانه‌های صنعتی، سرویس‌های بهداشتی یا کارگاه‌ها، این تجهیزات بسیار کاربرد دارند. اگزاست فن‌ها نقش مؤثری در بهداشت محیط و همچنین ایجاد فضای راحت و ایمن برای کار و زندگی دارند. در ادامه به سایر مزایای اگزاست فن اشاره می‌کنیم:

کاهش دما و رطوبت با استفاده از اگزاست فن

در آشپزخانه‌های صنعتی به دلیل فعالیت مداوم تجهیزات پخت و پز، دمای محیط به سرعت افزایش می‌یابد. رطوبت ناشی از بخارات غذا و شستشو باعث ایجاد فضای ناخوشایند می‌شود. اگزاست فن‌ها با تخلیه سریع هوای گرم و مرطوب از فضا، نقش مهمی در متعادل نگه داشتن دما ایفا می‌کنند. این سیستم‌ها به کاهش فشار حرارتی در محیط کمک کرده و از ایجاد حس خفگی یا گرمای بیش از حد جلوگیری می‌کنند.

جلوگیری از آسیب به تجهیزات با استفاده از اگزاست فن

با تجمع چربی، دود و گرما به مرور زمان آسیب به تجهیزات و دستگاه‌ها افزایش می‌یابد. این عوامل نه تنها باعث کاهش عملکرد دستگاه‌ها می‌شوند، بلکه می‌توانند موجب خرابی یا کاهش طول عمر آنها شوند. اگزاست فن‌ها با تخلیه سریع هوای گرم، چرب و آلوده از فضا، این مشکلات را کاهش می‌دهند. با حفظ محیط تمیز و کاهش تجمع این آلاینده‌ها، عمر مفید دستگاه‌ها و تجهیزات افزایش می‌یابد. این امر باعث کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات، همچنین بهبود عملکرد کلی تجهیزات می‌شود.

تفاوت بین فن آکسیال و فن سانتریفیوژ در اگزاست فن چیست؟

در سیستم‌های تهویه مطبوع نظیر اگزاست فن و برج‌ خنک ‌کننده فایبرگلاس، انتخاب نوع قطعات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به طور مثال در برج خنک کننده قطعات مختلفی وجود دارد که بر راندمان آن تاثیر می‌گذارند. یکی از قطعات مهم در این زمینه، پکینگ برج خنک کننده است که سطح تماس آب و هوا را افزایش می‌دهد. بنابراین دمای آب به سرعت کاهش می‌یابد. در برج خنک کننده فایبر گلاس و اگزاست فن دو نوع رایج فن مورد استفاده قرار می‌گیرند. فن آکسیال و فن سانتریفیوژ از پرکاربردترین مدل فن‌ها هستند.

فن آکسیال

فن آکسیال بر اساس اصل حرکت موازی هوا با محور چرخش پروانه کار می‌کند. به‌ عبارت ساده‌تر، هوا از یک سمت وارد فن می‌شود و در امتداد محور دوران پره‌ها، به سمت دیگر خارج می‌شود. این نوع فن شبیه به عملکرد پنکه‌های خانگی است؛ اما در ابعاد و قدرت بالا تولید می‌شود. فن‌های آکسیال توانایی جابجایی حجم زیادی از هوا در مدت زمان کوتاه را دارند. این ویژگی باعث شده است که برای تهویه فضاهای بزرگ بسیار مناسب باشند. به دلیل ساختار ساده و مقاومت کم در برابر جریان هوا، فن آکسیال انرژی کمتری مصرف می‌کند.

در سیستم‌های اگزاست که نیاز به تخلیه سریع هوای گرم، بخار یا بوی سبک دارند، فن آکسیال انتخاب مناسبی است. این فن می‌تواند به ‌صورت مستقیم روی دیوار یا سقف نصب شود و هوای آلوده را به بیرون منتقل کند. البته در شرایطی که فشار بالا لازم نیست و مسیر تخلیه مستقیم است، عملکرد بسیار مطلوبی دارد. در مقایسه با فن‌های سانتریفیوژ، این نوع فن‌ها معمولاً صدای کمتری تولید می‌کنند.

فن سانتریفیوژ

فن سانتریفیوژ بر خلاف فن آکسیال، هوای ورودی را ابتدا به سمت مرکز پروانه هدایت کرده. سپس آنها با استفاده از نیروی گریز از مرکز، هوا را با زاویه ۹۰ درجه نسبت به ورودی به بیرون پرتاب می‌کنند. طراحی این فن‌ها مشابه یک حلزون بزرگ است که جریان هوا را درون خود منحرف می‌کند. مهم‌ترین ویژگی فن سانتریفیوژ توانایی ایجاد فشار استاتیک بالا است. این فن قادر است هوا را از مسیرهای طولانی بدون افت کارایی عبور دهد. در محیط‌هایی که آلودگی بالا، چربی زیاد یا بخارهای سنگین وجود دارد، فن سانتریفیوژ بهترین عملکرد را دارد.